Hướng dẫn toàn diện về wayfinding, hiểu rõ khái niệm, cách hoạt động và ứng dụng thực tế trong việc tìm đường, định hướng không gian và nâng cao trải nghiệm người dùng.
Chắc hẳn ai cũng đã từng mất nhiều thời gian để tìm một món hàng, đồ dùng trong siêu thị, một cửa hàng trong trung tâm thương mại, phương tiện của mình trong bãi đậu xe rộng lớn hoặc thậm chí lạc vào những hành lang gần như giống hệt nhau của một bệnh viện. Chưa kể đến cảm giác bực bội khi thấy công viên hay triển lãm chuẩn bị đóng cửa mà không thể tận hưởng trọn vẹn trải nghiệm vì phải đi những con đường vòng không cần thiết thay vì đi thẳng đến nơi mình cần.
Nếu bạn đã từng gặp với những tình huống như vậy, bài viết này dành cho bạn. Tại đây, bạn sẽ tìm hiểu tất cả về công nghệ "wayfinding" – giải pháp giúp chấm dứt những vấn đề, bối rối trong khu rộng lớn và các ứng dụng của nó trong các lĩnh vực và địa điểm khác nhau.
Sự phát triển từ xưa đến nay của Wayfinding
Wayfinding là hệ thống thông tin giúp con người định hướng và tìm đường đến nơi mình muốn. Thông qua việc xác định vị trí hiện tại của người dùng, hệ thống này có thể gợi ý lộ trình phù hợp để dẫn họ đến các điểm quan tâm.
Khái niệm “Wayfinding” xuất hiện từ những năm 1960, do kiến trúc sư Kevin Lynch đề xuất, dùng để chỉ các yếu tố trong không gian đô thị giúp con người di chuyển thuận tiện và dễ dàng hơn trong thành phố.
Đến những năm 1970, Wayfinding được mở rộng ý nghĩa và thường được gọi là “hướng dẫn trực quan”. Khái niệm này nhấn mạnh khả năng con người nhận biết mình đang ở đâu và xác định được điểm đến. Trải nghiệm di chuyển có thể trở nên thuận lợi hoặc khó khăn hơn, tùy vào mức độ hiệu quả của các công cụ Wayfinding được bố trí tại từng địa điểm.
Nhằm hỗ trợ việc tìm kiếm và tiếp cận các điểm quan tâm trong và ngoài không gian cụ thể, hình thức này ngày càng phát triển và hiện diện rộng rãi trong đời sống hằng ngày dưới nhiều hình thức khác nhau.
Vì vậy, Wayfinding có thể được nhận biết thông qua nhiều yếu tố quen thuộc trong không gian sống hằng ngày. Đó là các biển chỉ dẫn có chữ, mũi tên hoặc biểu tượng như biển báo giao thông; các vạch, dải băng keo chỉ hướng trên sàn hoặc tường, thường thấy ở bãi đỗ xe; hệ thống ký hiệu bằng chữ cái và số, chẳng hạn như cách đánh số tầng trong trung tâm thương mại. Ngoài ra, Wayfinding còn xuất hiện trên các loại bản đồ, từ bản đồ in cho đến bản đồ số, dưới dạng áp phích, bảng totem hoặc ứng dụng trên thiết bị di động.
Việc áp dụng Wayfinding thông qua bản đồ in là giải pháp phù hợp ở giai đoạn đầu, đặc biệt trong các không gian như công viên hoặc khu triển lãm, nơi bản đồ có thể được phát trực tiếp cho du khách. Tuy nhiên, hình thức này đi kèm chi phí in ấn cao, điều không còn thực sự cần thiết trong bối cảnh công nghệ số phát triển mạnh mẽ.
Bên cạnh đó, bản đồ in cũng chưa phải là lựa chọn bền vững. Nếu không được thu gom và xử lý đúng cách sau khi sử dụng, chúng có thể gây lãng phí và ảnh hưởng đến môi trường.
Một giải pháp khác hiện nay là cung cấp bản đồ thông qua các Token kỹ thuật số, thường được lắp đặt tại các trung tâm thương mại. Ưu điểm của hình thức này nằm ở tính tương tác cao, cho phép người dùng chủ động tìm kiếm các địa điểm như cửa hàng, nhà vệ sinh, lối vào bãi đỗ xe hay khu ẩm thực. Từ đó, họ có thể quan sát vị trí trên bản đồ và dễ dàng nắm được lộ trình di chuyển phù hợp.
Wayfinding số và các hệ thống GPS và IPS
Các công nghệ định vị như GPS và IPS đóng vai trò quan trọng trong Wayfinding số, tuy nhiên mỗi hệ thống vẫn tồn tại những giới hạn nhất định.
GPS được sử dụng phổ biến trong đời sống hằng ngày thông qua các ứng dụng dẫn đường, giao hàng và thể thao như Google Maps, Waze hay Nike Run. Trong môi trường ngoài trời, GPS hoạt động hiệu quả và có thể hướng dẫn người dùng khá chính xác.
Ngược lại, trong không gian kín, GPS gần như không còn tác dụng do tín hiệu vệ tinh không thể xuyên qua các kết cấu như tường và trần nhà. Điều này khiến hệ thống không xác định được vị trí chi tiết, gây khó khăn cho việc định hướng.
Ngay cả ở những khu vực ngoài trời nhưng mang tính riêng tư như công viên hay khu tham quan, GPS thông thường cũng thiếu độ chi tiết. Người dùng khó tìm thấy các vị trí cụ thể như cửa hàng, nhà vệ sinh, điểm tham quan hay lộ trình di chuyển, dẫn đến trải nghiệm không liền mạch.
Khi thiếu thông tin định vị rõ ràng, người tham quan dễ bị lạc và phải phụ thuộc vào nhân viên, bảo vệ hoặc các tài liệu in để tìm đường, gây tốn thời gian và công sức.
Để khắc phục hạn chế này, Hệ thống Định vị Trong Nhà (IPS) ra đời như một giải pháp dành riêng cho không gian kín. Dù chưa phổ biến rộng rãi, IPS đã mở ra cách tiếp cận mới trong việc định vị và dẫn đường trong nhà.
IPS hoạt động bằng cách xử lý các tín hiệu như Bluetooth và Wi-Fi từ điện thoại thông minh, kết hợp với các thuật toán và cảm biến như con quay hồi chuyển, gia tốc kế và la bàn. Nhờ đó, hệ thống có thể xác định vị trí người dùng theo thời gian thực với độ chính xác cao, hỗ trợ Wayfinding hiệu quả hơn.
Wayfinding: Lợi ích cho Trung tâm thương mại
Đối với các trung tâm thương mại, Wayfinding mang lại nhiều lợi ích thiết thực như:
Tìm kiếm và di chuyển dễ dàng
Trong một trung tâm thương mại, có rất nhiều cửa hàng và dịch vụ dành cho người tiêu dùng và vì diện tích của các trung tâm này thường khá lớn, việc tìm kiếm điểm đến mong muốn có thể trở nên khó khăn.
Với Wayfinding, người dùng có thể truy cập bản đồ siêu tương tác, họ có thể tìm kiếm các điểm quan tâm như cửa hàng, nhà hàng, nhà vệ sinh,...và vạch ra lộ trình tốt nhất để đến vị trí mong muốn một cách nhanh chóng và tiện lợi.
Tiếp thị theo vị trí (Proximity Marketing)
Wayfinding mở ra cơ hội tiếp thị hiệu quả cho ban quản lý và các thương hiệu. Khi khách hàng bước vào một khu vực hoặc cửa hàng cụ thể, hệ thống có thể gửi thông báo về ưu đãi và chương trình khuyến mãi ngay trên điện thoại. Càng sử dụng lâu, hệ thống càng hiểu hành vi mua sắm, từ đó cá nhân hóa nội dung thông báo, giúp tăng khả năng tiếp cận và chuyển đổi.
Xem ngay: Giải pháp tiếp thị dựa trên vị trí
Phân tích và theo dõi hành vi khách hàng
Wayfinding giúp thu thập dữ liệu về luồng di chuyển, khu vực đông – vắng khách và thời gian dừng chân. Những dữ liệu này hỗ trợ trung tâm thương mại tối ưu bố trí không gian, khai thác các khu vực kém hiệu quả và xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp hơn.
Có thể bạn quan tâm: Giải pháp phân tích dữ liệu dựa trên vị trí
Theo dõi thành viên gia đình
Khi đi mua sắm cùng trẻ nhỏ, phụ huynh dễ rơi vào tình huống mất liên lạc và lo lắng. Wayfinding cho phép chia sẻ và theo dõi vị trí các thiết bị đã chọn theo thời gian thực giúp phụ huynh dễ dàng biết con em mình đang ở đâu và yên tâm hơn trong suốt chuyến đi.
ESG – Nâng cao khả năng tiếp cận
Wayfinding góp phần cải thiện khả năng tiếp cận cho người khiếm thị và người gặp khó khăn trong di chuyển. Hệ thống hướng dẫn bằng giọng nói, mô tả không gian và cảnh báo chướng ngại vật giúp người khiếm thị di chuyển an toàn hơn. Đồng thời, các lộ trình thân thiện với xe lăn được ưu tiên, loại bỏ cầu thang và bậc thềm, mang đến trải nghiệm công bằng và thuận tiện cho mọi đối tượng.
Tìm xe nhanh chóng
Sau nhiều giờ mua sắm, việc tìm lại xe trong bãi đỗ rộng và nhiều tầng thường gây không ít phiền toái. Với Wayfinding, người dùng có thể lưu vị trí xe bằng cách quét mã QR và dễ dàng dẫn đường quay lại xe từ bất kỳ đâu trong trung tâm thương mại, giảm căng thẳng và tiết kiệm thời gian.
Wayfinding: Lợi ích cho Bệnh viện
Wayfinding đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao trải nghiệm người bệnh, đồng thời hỗ trợ vận hành bệnh viện hiệu quả hơn.
Dễ dàng tìm phòng khám
Bệnh viện thường có nhiều hành lang và khu vực giống nhau, khiến người bệnh, người nhà và thậm chí cả nhân viên y tế dễ bị lạc, đặc biệt trong những tình huống căng thẳng. Việc phụ thuộc vào biển chỉ dẫn hoặc hỏi đường không chỉ mất thời gian mà còn gây thêm áp lực.
Với Wayfinding, người dùng chỉ cần mở bản đồ số của bệnh viện để tìm phòng khám, phòng bác sĩ và lựa chọn lộ trình tối ưu. Mọi thao tác đều đơn giản và nhanh chóng.
Tăng hiệu quả các buổi khám
Khi người bệnh có thể tự tìm đường, tình trạng đến muộn hoặc lạc đường được giảm đáng kể. Nhờ đó, các buổi khám diễn ra đúng giờ hơn, hạn chế sự gián đoạn giữa bệnh nhân và đội ngũ y tế, góp phần nâng cao hiệu suất khám chữa bệnh.
Giảm căng thẳng cho người bệnh và người nhà
Giải pháp Wayfinding được thiết kế trực quan, dễ sử dụng, giúp người dùng không còn phụ thuộc nhiều vào biển chỉ dẫn truyền thống. Khi luôn biết mình đang ở đâu và cần đi theo hướng nào, người bệnh và du khách cảm thấy yên tâm hơn, từ đó giảm lo lắng và áp lực trong suốt thời gian ở bệnh viện.
Giảm tải công việc cho đội ngũ bệnh viện
Hệ thống chỉ dẫn số kết hợp Wayfinding giúp người bệnh và du khách tự đến đúng nơi cần thiết mà không cần hỏi nhân viên. Nhờ đó, đội ngũ y tế có thể tập trung vào các nhiệm vụ chuyên môn và tình huống khẩn cấp, nâng cao hiệu quả làm việc chung.
Tiết kiệm thời gian, nâng cao an toàn
Trong môi trường bệnh viện, thời gian có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Wayfinding kết hợp với hệ thống định vị trong nhà giúp người dùng xác định nhanh điểm đến và lộ trình phù hợp, hạn chế sự chậm trễ và hỗ trợ quá trình vận hành diễn ra trơn tru hơn.
>>> Cập nhật giải pháp tiện ích trong bệnh viện
Wayfinding: Lợi ích cho ngành Du lịch
Bên cạnh những lợi ích trên, Wayfinding giúp nâng cao trải nghiệm du khách, đồng thời tối ưu chi phí và vận hành cho các đơn vị trong ngành du lịch.
Tối ưu chi phí cho doanh nghiệp
Bản đồ in vẫn được sử dụng phổ biến tại công viên đô thị, bảo tàng hay khu tham quan nhưng chi phí in ấn và cập nhật rất cao. Mỗi thay đổi về không gian hoặc dịch vụ đều kéo theo việc in lại bản đồ, gây lãng phí và thiếu linh hoạt.
Với Wayfinding, bản đồ được số hóa hoàn toàn, dễ dàng cập nhật khi có thay đổi mà không phát sinh chi phí in ấn giúp doanh nghiệp tiết kiệm và vận hành hiệu quả hơn.
Dễ dàng tìm các điểm quan tâm
Với diện tích rộng, du khách thường gặp khó khăn khi tìm nhà vệ sinh, khu ăn uống, bãi đỗ xe, lối vào – ra hay các điểm tham quan. Wayfinding cho phép lọc và tìm kiếm điểm quan tâm theo từng danh mục, sau đó vạch ra lộ trình phù hợp, giúp du khách nhanh chóng đến đúng nơi mình cần.
Lựa chọn lộ trình tham quan hợp lý
Wayfinding giúp du khách quan sát toàn bộ khu vực, các điểm tham quan và chi tiết liên quan trên bản đồ số. Nhờ đó, họ có thể lên kế hoạch di chuyển khoa học hơn, tránh đi vòng và tối ưu thời gian tham quan.
Truy cập nhanh qua nền tảng web
Nhiều du khách không muốn cài đặt thêm ứng dụng khi chỉ ghé thăm trong thời gian ngắn. Công nghệ này giải quyết vấn đề này bằng cách hoạt động trực tiếp trên nền tảng web. Người dùng chỉ cần quét mã QR hoặc truy cập trình duyệt trên điện thoại để sử dụng bản đồ số, nhanh chóng và tiện lợi.
Tour có hướng dẫn linh hoạt
Thay vì đọc các bảng thông tin dài, du khách có thể lựa chọn trải nghiệm tour có hướng dẫn. Wayfinding cho phép cung cấp nội dung theo vị trí, giúp du khách vừa di chuyển tự do vừa nghe thông tin về điểm tham quan mình quan tâm, mang lại trải nghiệm sinh động hơn.
>>> Xem thêm: Giải pháp bản đồ nội khu trong lĩnh vực du lịch
Nâng cao khả năng tiếp cận
Wayfinding hỗ trợ người gặp khó khăn trong di chuyển bằng cách đề xuất các lộ trình thay thế, tránh cầu thang hoặc khu vực khó tiếp cận. Đối với người khiếm thị, tính năng hướng dẫn bằng giọng nói giúp họ di chuyển chủ động và an toàn hơn trong khu vực tham quan.
Ứng dụng linh hoạt trong nhiều mô hình du lịch
Từ công viên, bảo tàng, khách sạn đến khu nghỉ dưỡng, Wayfinding giúp du khách dễ dàng định vị, di chuyển và tận hưởng trọn vẹn không gian. Đầu tư vào Wayfinding chính là đầu tư vào trải nghiệm, góp phần tăng sự hài lòng, xây dựng lòng trung thành của du khách và tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp du lịch.
Tóm lại, wayfinding không chỉ đơn thuần là việc chỉ dẫn đường đi mà là một hệ thống định hướng tổng thể kết hợp giữa không gian, công nghệ và trải nghiệm người dùng. Khi được triển khai đúng cách, công nghệ này giúp giảm bối rối, tiết kiệm thời gian di chuyển và nâng cao mức độ hài lòng trong các môi trường phức tạp như trung tâm thương mại, bệnh viện hay sự kiện lớn. Đầu tư vào giải pháp hiệu quả chính là bước đi quan trọng để xây dựng không gian thân thiện, dễ tiếp cận và vận hành thông minh hơn.
(Nguồn: VGM Map tổng hợp và biên dịch)
Tìm hiểu các kiến thức liên quan:
